Fai un tempo vimos como unha boa parte dos responsables de oferta dun destino manifestaban que un dos retos que tiñan a curto prazo era combater a cada vez máis acuciante estacionalidad, que os efectos da tan afamada crise acentuaron na industria hotelera durante os últimos anos. Calquera técnico relacionado co mundo do turismo, xa estea ocupado en marketing de destino, hotelero ou de calquera índole, sabe perfectamente que uno dos retos máis difíciles de superar no noso traballo diario é a excesiva estacionalidad que moitas veces sófrese no sector do turismo. Romper esta tendencia que concentra a actividade en poucas e concretas semanas ao ano e superar o reto de desestacionalizar non é nada sinxelo e require do esforzo de moitos axentes implicados e a súa aplicación en distintos ámbitos.
É certo que o turismo, en xeral e pese á situación de crise, mantívose bastante ben. “Non nos podemos queixar” din algúns. O incremento de turistas do mercado internacional ante a caída da demanda no mercado turístico do Magreb, ou que moitas persoas seguen viaxando pero a destinos máis próximos por unha cuestión de custos ou de tempo, así como outras variables, son factores que mantiveron á boia as cifras do turismo. Agora ben, existen multitude de causas que explican por que nos últimos anos a estacionalidad do mercado é máis pronunciada: a caída do mercado doméstico pola crise, a perda de competitividad en temas de accesibilidad, a excesiva oferta, a caída do turismo de congresos, a forte competencia entre destinos e un longo etcétera. A cuestión é saber si esta situación ten remedio ou non. Algúns din que non ten solución. Outros, entre os que nos incluímos, creemos que hai alternativa pero é un camiño difícil, cheo de pedras e revirado pero pódese e débese.
Antes de nada e en primeiro lugar, é lóxico advertir que moitas veces confundimos o que é un plan de desestacionalización cunha campaña de desestacionalización, sobre todo no marketing de destino. Un plan é algo moito máis complexo, que incumbe non só a aspectos turísticos senón a moitos outros que logo explicaremos. Unha campaña é unha acción concreta que se pode enmarcar ata dentro dun plan, na que a oferta e a demanda interactúan no mercado para unhas datas concretas e cunha operativa ad hoc, segundo a quen che dirixas. A diferenza entre ambas é a mesma que entre “estratexia” e “táctica”. Estratexia é un plan deseñado a medio ou longo prazo que ten en conta todas as variables posibles para alcanzar un estado superior. A táctica é a acción ou forma empregada para conseguir un obxectivo concreto que pode axudar a alcanzar a meta final.
Activar un plan, significa deseñar a túa estratexia tomando unha perspectiva máis xeral, tanto no enfoque do produto turístico, no marketing do destino, no reenfoque a oferta turística, e sobre todo, na vontade de co-liderado sociopolítico de querer facelo. Convén, ademais, non ter présa senón tenacidade á hora de aplicar a estratexia previamente deseñada. Podemos enumerar algúns aspectos que poden favorecer o éxito dun plan de desestacionalización a medio e longo prazo:
1.- Enfocar a programación cultural de maior peso moito máis cara ás épocas vale ou de menor afluencia turística. Exposicións relevantes e actividades culturais de inverno o suficientemente atractivas para provocar o desprazamento e a pernoctación.
2.- Ampliar a programación de servizos turísticos programados. Actividades turísticas que se realizan na cidade cun horario e tempada claramente estacional. É necesario apoialos para que dalgún xeito mantéñanse vivos durante todo o ano. Referímosnos/Referímonos por exemplo ao acceso a recursos turísticos, visitas guiadas, transporte turístico etcétera.
3.- Diversificar generosamente a oferta ou incentivar produtos turísticos non vinculados á tempada alta: o turismo de negocios (MICE), o turismo gastronómico, turismo creativo, experiencial, familiar etc…
4.- Mantemento de enlaces aéreos ou establecemento de compañías de baixo custo, para os destinos máis periféricos e con enlace aeroportuario. Un base estable dunha low cost potente nun aeroporto ben dotado, é unha ferramenta moi potente para xerar fluxo todo o ano. O que non se pode é focalizar a oferta en 6, 5 ou 3 meses ano e logo desaparecer. Os convenios hai que asinalos con estas compañías valorando un equilibrio entre a atención da demanda en tempada alta, e o mantemento dalgunha frecuencia internacional en época de tempada baixa, con base ou sen ela, para apoiar a intención da desestacionalización dun destino. Sen isto, pouco se pode facer para atraer pernoctación no turismo internacional e que a desestacionalización funcione a medio prazo, sobre todo, si o destino está implicado en facerse atractivo en tempada baixa. Redoblar esforzos para bater este obxectivo sen accesibilidad é como un imposible.
5.- Promoción en mercados turísticos non estacionales, que por unha banda viaxen máis ao longo de todo o ano, que teñan cultura viaxeira, ou que a súa climatología ou tempo de vacacións permítelles viaxar noutras épocas. Non todo o mundo fai como en España, que o país se para en agosto. Hai muchísimos países que reparten as vacacións durante todo o ano, e non todos queren sol e praia. Hai unha chea de xente á que lle gusta comer ben, ter experiencias coa poboación local, ir de compras ou coñecer as culturas locais. Débese prestar unha atención especial aos países do cono sur, sobre todo Sudamérica e, en concreto, aos países con altos crecementos de PIB nos últimos anos. Por raro que soe, a súa época estival coincide coa baixa estacionalidad en Europa. A recado que hai nicho de mercado e con maior razón si confírmase que algunha low cost vai operar na media e longa distancia.. Todo axudará.
6.- Débese coidar moito máis o mercado doméstico. Tanto con frecuencia aérea como por outro tipo de transportes terrestres que fomenten o short break. Axustar a oferta e a demanda ao calendario dos mercados emisores máis importantes é un bo comezo. Non se debe de programar un plan de desestacionalización sen saber o calendario de festivos e pontes dos teus mercados emisores máis próximos e importantes, sobre todo do mercado doméstico e de proximidade.
7.- A organización de eventos culturais, deportivos ou accións de Citymarketing en tempada baixa, ten que ter cabida. Saber como se chega a eles e como se pode optar sen complexos, é unha boa medida. Hai miles de ideas, só hai que ter vontade de oílas.
8.- Dada a complejidad deste asunto, o máis normal é que se constitúa unha comisión, comité ou si apúranme un club de produto onde todo o destino e os seus axentes implicados máis importantes remen na mesma dirección para que a medio e longo prazo un bo plan de desestacionalización dea os seus froitos. A achega de todas as partes será a clave da estratexia para bater os obxectivos. Hai que pensar como industria, hai que pensar que os xeados non só se venden no verán e vainos a vida no intento.
Unha campaña de inverno, é unha acción concreta de promoción e comercialización para unhas datas determinadas cunha operativa detrás que faga que moitas das cousas que se propoñen sexan accesibles ao mercado turístico, xa sexa con accións para o cliente final, como para a viaxe organizada, mercados, por certo, ben diferenciados e con estratexias de comunicación e comercialización ben distintas. Chegar a acordos con OTAS e tourperadores, con paquetes a prezos reducidos ou con condicións ventajosas, moitísimo valor engadido e con ofertas atractivas para que a xente móvase noutras épocas do ano, non son plans de desestacionalización, senón campañas que se poden enmarcar como accións de comercialización dentro dun plan de calado máis profundo, pero sen dúbida, é un bo comezo. Toda esta operativa é absolutamente necesaria e quedarse nun plan de medios, con anuncios preciosos a páxina completa en xornais e revistas a nivel nacional, non é, nin de lonxe, suficiente. Axuda, pero é necesario algo máis.
O que está claro que todo isto non se consegue nin con orzamento fraco, nin en dous días, nin con accións illadas, senón que toda a política turística débese reenfocar, implicando a todas as partes dun xeito activo, tanto ao sector turístico directo como indirecto para incentivar a demanda.. O que non vale é abrir cancélaa deste túnel onde é tan difícil ver a luz ao final para que despois a falta de dotación de recursos ou a revisión electoralista da política turística cada catro anos –onde cuestións de cambios e frases do estilo ” si fíxoo o anterior xa non nos interesa”– mermen a estratexia turística desestacionalizadora a medio e longo prazo. Destrúese nun día o que tan difícil foi construír e recuperalo custa o dobre. O obxectivo debe ser o manter un plan fóra dos vaivéns ligados aos cambios de liderado político pero é difícil porque as institucións civís e os seus representantes xogan un papel fundamental por moitas razóns.
A solución parece clara e complicada de conseguir: a oferta ha de ser o suficientemente forte e ampla para que a súa continuidade estea garantida e os actores políticos han de exercer un papel de reforzo sempre en positivo. Si non é así, o risco de que a inestabilidade alcance a un destino é alto e o esforzo que fan todos os implicados, sector turístico e líderes políticos, corre o perigo de difuminarse.
Para rematar, si é difícil para un destino, pois que dicir dun aloxamento turístico. A imaxinación é un factor importante, porque facer eventos, programar produtos ou xornadas (gastronómicas, culturais etc) para ser atractivos en épocas vale é posible, pero si o destino non tira en tempada baixa, é difícil que un hotel no inverno e por si só poida facelo. Xa o diciamos noutro post do noso blog, “Vendemos destino non Hoteis”. Hai algúns que o conseguiron, pero son feitos máis illados que masivos, aínda que non por iso deixan de ter o seu mérito. Aquí déixolles un exemplo, collan a lupa, a pipa e prepárense para divertirse. Dará para outro post…
Levamos moitos anos intentándoo e non hai xeito con esta horrible palabra que é a a desestacionalización. Agora din que crece e que é o cancro do turismo español.
Ven como non é doado!
0 comentarios