Volvemos sobre o tema: tentaremos albiscar como será o turismo dos anos por vir e cal será a relación entre viaxeiros, sector hostaleiro e a cidade e, máis importante, os que nela habitan. Un equilibrio que se converteu nunha preocupación común a nivel internacional e que, desde logo, só pode conseguirse a través do diálogo construtivo e a planificación minuciosa e coherente. O turismo en 2016 é unha meta inadiable para o sector e para os gobernos.
Hai unhas semanas, máis de douscentos países asinaron os Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable (ODS). Segundo explicou o portal de noticias Hosteltur, a Organización Mundial do Turismo asegura que os ODS “constitúen a axenda global dos próximos 15 anos“. O portal sinalou que tres dos items asinados (8, 12 e 14) salientan na capacidade do turismo para crear empregos e promocionar a cultura e produtos locais, así como a protección e o consumo responsable dos recursos naturais.
Un acordo global no que España tamén estará presente, como un dos países con maior presencia no panorama internacional. O pasado mes de xaneiro celebrouse en Fitur a firma do compromiso co Código Ético Mundial da OMT. Seis empresas españolas asistiron para ratificar o acordo e renovaron o seu compromiso co Pacto Mundial: Europamundo vacacións, Forte Hoteis, Ilunion Hoteis, Minube, Port Aventura e Tarannà Club de Viatges. A OMT engadiu a EAE, Ostelea, Formagrupo, Iberia, NH Hotel Group, Renfe, Segittur e Viages El Corte Inglés como organizacións empresariais adheridas ao compromiso. Estas entidades integrarán un grupo de traballo que, entre outros obxectivos, elaborará unha publicación sobre a RSE do sector turismo en España.
Facemos esta pequena introdución sobre a situación entre grandes conglomerados do sector turístico e as institucións internacionais encargadas de velar polo correcto funcionamento do turismo para porvos en situación: a preocupación polo turismo sustentable é un feito, que o asumamos máis tarde que pronto, será cousa nosa pero as liñas para traballar neste sentido están definidas.
Como nos afecta que o sector turístico estea a avanzar xestos sobre turismo sustentable? Mellor preguntemos Como non nos vai a afectar?
Santiago e Galicia atesouran patrimonio inmoble, artístico, histórico e natural para encher dous catálogos. É certo que non sempre o coidamos como se merecía e que en máis ocasións das que nos gustaría admitir deixamos que o beneficio a curto prazo impuxésese ao ben común e ao coidado debido aos tesouros herdados pero, só existe un culpable? a masificación turística é igual para todos os destinos?, non nos estaremos abandonado ao perezoso pracer de recorrer a lugares comúns para dar respostas simples a situacións complexas?
O turismo, como repetía Philip Kotler no seu manual de mercadotecnia turística, non ten por que ser nin beneficioso nin prexudicial para a comunidade. Non, non é que lle dese un arrebato de amoralidade, é que non se trata dun sector illado senón que depende dunha contorna. Iso si, repasamos un dos seus parágrafos fundamentais:
Os propietarios dos complexos hostaleiros teñen a miúdo e sorprendentemente pouco interese ou coñecemento das súas propiedades. Os hoteis de todo o mundo compráronse normalmente debido a vantaxes fiscais, á revalorización do patrimonio inmobiliario ou como medio para satisfacer o ego, especialmente no caso das propiedades escaparate de alto nivel.
O manual insiste non só no beneficio de propietarios de inmobles, senón que unha contorna coidada, accesible e que sirva aos seus cidadáns ten posibilidades de converterse nun lugar con atractivo turístico equilibrado e sustentable. Por iso, unha actitude depredadora inmobiliaria para favorecer ao turismo non é unha boa idea se a túa baza para competir no mercado turístico é que es unha cidade Patrimonio da Humanidade. Hai regras, estritas regras, para manter un conxunto histórico artístico dentro do catálogo da Unesco.
Agora ben, o que tampouco pode valer é adoptar unha posición cómoda na que se aceptan diagnósticos feitos para cidades saturadas como unha radiografía do sector. Comentabámolo no anterior post e non nos cansamos de repetilo: que determinadas zonas de Barcelona, Venecia ou Florencia sufran unha situación de verdadeira saturación turística, algo que sucede cando só conta o beneficio particular e non a planificación, non quere dicir que Santiago de Compostela, con catro cales da súa zona monumental abarrotado en tempada alta, sufra do mesmo problema ou que o diagnóstico poida equipararse.
Non, en Santiago de Compostela, ao contrario dos suxerido por Kotler, os hostaleiros si son conscientes do valor do inmoble no que abren o seu negocio. De feito, é case a súa razón de ser. Se seguísemos a taxa de ocupación da zona monumental desde que se declarou Patrimonio da Humanidade que foto sairía?: unha zona na que o celo pola preservación (necesario e procedente) non se acompañou con políticas adaptadas para que a contorna non perdese a súa razón de ser: servir á xente Sorpréndenos ver grandes grupos de turistas en maio na rúa do Vilar? Quizais se houbese máis veciños nesa rúa non nos chamaría tanto a atención Angústianos pasar pola rúa de San Francisco en Semana Santa? A dársena está situada aí e non é que Compostela sexa a cidade máis amable con quen non dispoñen dos suficientes ingresos como para vivir nunha zona con accesos restrinxidos, servizo de Internet deficiente ou estados de inmobles que non se corresponden coas facturas que nos quie5ren pasar.
Quizais haxa xente que non atope glamuroso o perfil do visitante asiduo de Compostela (aínda que non acertariamos a explicar o porqué), ou que preferiría diversificar o tecido industrial (e nós somos os primeiros en aceptar isto) pero o impulso non pode ser tan só non emitir máis licenzas de hotel.
Vivir en comunidade supón transixir co que nos é alleo: os solteiros aturan a invasión de coches agora que cada neno ha de ser transportado en coche até a porta do colexio; os que traballan pola mañá soportan inconvenientes dos que se divirten pola noite ou os que traballan en quendas nocturnas transixen cos obreiros da picaraña. Mentres non se crucen límites claros, é unha parte máis de vivir nunha cidade.
Xa que non queremos abundar na obviedad de que o turismo xera fluxo de persoas e capitais que sosteñen postos de traballo nunha cidade tradicionalmente dominada por elites non especialmente produtivas. A solución, insistimos, pasa por integrarnos na cidade monumental, por facer de Compostela un lugar no que resulte atractivo e accesible vivir, non en ir expulsando aquilo que nos molesta en primeira instancia, sen explicar o por que das cousas.
O turismo sustentable non pode existir se a cidade non serve a quen viven nela todo o ano. Expresións como parque temático ou saturación non deben usarse a treo: son un diagnóstico dun fracaso colectivo. Non vale con sinalar a un sector mentres ladeamos a cabeza pensando en que puido saír mal senón que é unha tarefa colectiva que debe trazar un plan para anos.
Lembramos a noticia que enlazamos ao principio do post: as grandes empresas do sector turístico han asumido que o turismo ou é sustentable ou non ten razón de ser. Esta tendencia durará décadas, así que é momento que todos nos expoñamos que cidade queremos ter e como será un dos seus sectores económicos máis importantes.
Vós que creedes?
Foto de Pixabay.
0 comentarios